Uwagi KZN „Bieżanów” sp. z o.o. do Projektu umowy wieloletniej z PKP PLK SA

Leszczyński RafałPan Rafał Leszczyński – Prezes KZN Bieżanów sp. z o.o przygotował merytoryczne i celne uwagi do projektu wieloletniej umowy utrzymaniowej z PKP PLK S.A. Umowa ta ma kluczowe znaczenie dla uregulowania rynku prac remontowych i utrzymaniowych w obszarze infrastruktury kolejowej i zwiększenia nakładów na ten cel. Ma przez to również zasadnicze znaczenie dla funkcjonowania firm pracujących dla kolei. Dopracowanie tej umowy ma więc bardzo duże znaczenie dla rynku kolejowego. Dlatego  uwagi, oceny i propozycje przygotowane przez Pana Prezesa Rafała Lesczyńskiego są bardzo ważne. Zachęcamy do zapoznania się z nimi.

Uwagi ogólne:

  1. Uchwalenie programu wieloletniego Pomoc państwa w zakresie finansowania kosztów zarządzania infrastrukturą kolejową, w tym jej utrzymania i remontów do 2023 roku oraz rozpoczęcie od 2019 roku jego realizacji na podstawie konsultowanej umowy stwarza nowe możliwości w zakresie planowania funkcjonowania narodowego zarządcy infrastruktury i otaczającego go rynku dostawców materiałów i usług. Mając na uwadze przyjęty już wcześniej Krajowy Program Kolejowy do 2023 roku możliwe staje się pełne określenie wydatków PKP Polskie Linie Kolejowe S.A. w horyzoncie roku 2023, zarówno na działalność operacyjną, jak i inwestycyjną. Tak więc zarządca infrastruktury zyskuje zapewnienie finansowania na działalność utrzymaniową i remontową, nie jak dotychczas w ujęciu rocznym, ale w perspektywie 5 lat. Ma on zatem podstawy do zaplanowania swojej działalności i co za tym wielkości zapotrzebowania na kluczowe materiały. Umowa powinna zatem zobowiązywać PKP Polskie Linie Kolejowe S.A. do przygotowania, publikowania i okresowej aktualizacji prognozy zapotrzebowania na materiały m. in. takie jak, podkłady i podrozjezdnice, szyny, kompletne rozjazdy i elementy rozjazdowe. Projekt umowy adresuje takie wymaganie w stosunku do PLK w pkt. 6.5.1. jednakże wymaga doprecyzowania, iż obejmuje ono także działalność inwestycyjną. Opracowanie kompleksowej prognozy zapotrzebowania na kluczowe materiały stworzy producentom warunki do zwymiarowania oczekiwanej skali rozwoju swojego potencjału produkcyjnego w poszczególnych obszarach. Dzięki lepszemu dopasowaniu podaży do popytu działanie takie będzie miało kluczowy wpływ na zapewnienie efektywnego wykorzystania środków publicznych przez PLK, o którym mowa w pkt 2.2 projektu umowy.
  2. Niejasne jest czy minister fatycznie zobowiązuje się do zapewnienia w poszczególnych latach finansowanie na poziomie programu wieloletniego. Punkt 4.2. projektu umowy stanowi, że Minister zobowiązuje się do terminowego wypłacania Dotacji wg zasad ustalonych w Umowie, zgodnie z Planem Finansowania Zarządcy na poszczególne lata, określonym w załączniku nr 3 do Umowy. Z drugiej jednak strony w tytule 3 Przedmiot umowy w pkt. 3.4. wskazano wysokość dotacji jedynie na rok 2019, oraz iż Wielkość Dotacji na poszczególne lata budżetowe objęte Umową określona zostanie w ustawie budżetowej na dany Rok Budżetowy. Czy zatem zarządca będzie mógł zawierać wieloletnie umowy na dostawy i usługi, jeżeli wielkość finansowania jest określona nie wg programu, a wg ustawy budżetowej, która z zasady jest jednoroczna. Taki zapis rodzi ryzyko, iż nadal planowanie i kontraktowanie w PLK będzie jednoroczne. Należałoby w pkt. 4.2. jednoznacznie wskazać, iż Wielkość Dotacji na poszczególne lata budżetowe objęte Umową określona została w Programie.
  3. Ze względu na wciąż duże zaległości w utrzymaniu infrastruktury, o których mowa w samym programie wieloletnim oraz w Sprawozdaniach ze stanu bezpieczeństwa ruchu kolejowego Urzędu Transportu Kolejowego konieczne jest wprowadzenie obowiązku przeznaczania zarówno oszczędności (o czym wspomina się w pkt 4.1. lit n)), jak i zwiększonych przychodów na działania remontowe. Zwłaszcza, że raport UTK za 2017 rok wskazuje potrzebę wymiany ok. 3000 szt. Rozjazdów

Uwagi szczegółowe:

  1. Pkt 3
    1. Pkt 3.2: Dlaczego planowane jest wyłączenie z finansowania OIU oraz infrastruktury o szerokości torów 1520 mm skoro PKP PLK posiada taką linię (LHS)
    2. Pkt 3.4: Konieczne jest jednoznaczne wskazanie, iż Wielkość Dotacji na poszczególne lata budżetowe objęte Umową określona została w Programie. Pozostawienie zapisu, iż wielkość finansowania na kolejne lata jest zgodnie z ustawą a nie programem wieloletnim rodzi pytanie, czy rynek może być pewny wielkości finansowania zapisanego w programie i czy na takiej podstawie może podejmować decyzje dotyczące rozwoju firm
  2. Pkt 4
    1. Pkt 4.1 lit a) Nie jest jasne na czym mają polegać „działania racjonalizujące koszty” zasadne wydaje się doprecyzowanie zapisu. Jednym z takich działań powinno być informowanie rynku o przewidywanej wielkości zapotrzebowania na kluczowe materiały. Umożliwi to długofalowo lepiej dostosowanie podaży do popytu i tym samym korzystniejsze ceny.
    2. Pkt 4.1 lit n) Korzystny zapis wskazujący wykorzystanie oszczędności uzyskanych w ramach realizacji Umowy na sfinansowanie dodatkowych działań w zakresie remontów i utrzymania infrastruktury powinien zostać uzupełniony o takie wymaganie w stosunku do zwiększonych przychodów.
    3. Pkt 4.1 lit p) Plan wykorzystania środków na finansowanie amortyzacji powinien podlegać publikacji, co umożliwi lepsze przygotowanie się rynku do jego realizacji.
    4. Pkt 4.1 lit s) Opis robót powinien zawierać przybliżone ilości kluczowych materiałów (km toru, szt. rozjazdów, km sieci, etc.), tak aby możliwe było zapewnienie odpowiedniej podaży materiałów i uniknięcie ryzyka niezrealizowania założonych robót.
    5. Pkt 4.1 lit y) Katalog zamawianych elementów i prac powtarzalnych – cenna inicjatywa, jednak aby była ona w pełni wartościowa należy dodać wymaganie opracowania przy udziale producentów i dostawców, np. w ramach Forum Inwestycyjnego. Dzięki takiemu zaangażowaniu rynku możliwe będzie uzyskanie optymalnych propozycji.
  3. Pkt 6
    1. Pkt 6.5.1. Dla prac związanych z robotami utrzymania Infrastruktury Zarządca przedstawi ilościowo ogółem i kosztowo ogółem w poszczególnych latach, w rozbiciu na główne asortymenty robót, informacje obejmujące wymianę szyn, wymianę części rozjazdowych, wymianę podkładów, wymianę podrozjazdnic, remonty obiektów inżynieryjnych, remonty budynków, remonty budowli, wymianę lin nośnych, wymianę przewodu jezdnego, pojedyncze wymiany konstrukcji wsporczych, remonty napędów zwrotnicowych, urządzeń zabezpieczenia ruchu na przejazdach . – Bardzo dobry zapis, który powinien jednak być usystematyzowany w formie załącznika określającego, które asortymenty robót i materiałów są prognozowane na poszczególne lata. Np. na wzór załącznika nr 4 z planem kosztów zarządcy. Ponadto kluczowe jest, aby zestawienie takie obejmowało również zadania inwestycyjne.
    2. Pkt 6.8.2. lit. a) iii/ zakres rzeczowy Zadania FK powinien zawierać przybliżone ilości kluczowych materiałów (km toru, szt. rozjazdów, km sieci, etc.), tak aby możliwe było zapewnienie odpowiedniej podaży materiałów i uniknięcie ryzyka niezrealizowania założonych robót.
    3. Pkt 8.2.6. W raporcie rocznym powinno być podsumowane faktyczne wykonanie robót i materiałów prognozowanych zgodnie z pkt. 6.5.1.
    4. Pkt 9.2.1. lit e) Kary za niedotrzymanie parametrów w wyniku zdarzeń niezależnych od Zarządcy innych, niż powstałe w wyniku działania siły wyższej – Taka kara nałożona na PLK może wywołać regres do aplikanta (przewoźnika), jeżeli niedotrzymanie parametrów jest skutkiem wypadków z winy przewoźnika. Wydaje się niezasadne nakładanie kary de facto na podmioty trzecie, nie będące stronami umowy.
  4. Załącznik 14 – Wskaźniki
    1. Wskaźnik 28 „Długość torów z szynami bezstykowymi”. W tym kontekście należy równoważnie potraktować także liczbę rozjazdów wytworzonych w odmianie spawanej.
    2. Wskaźnik 31 „Długość torów z ograniczeniami eksploatacyjnymi wprowadzonymi ze względu na zły stan torów.” W tym kontekście należy równoważnie potraktować także długość torów z ograniczeniami eksploatacyjnymi wprowadzonymi ze względu na zły stan rozjazdów.

Dodać wskaźnik „Liczba przejazdów kolejowo-drogowych z ograniczeniami eksploatacyjnymi wprowadzonymi ze względu na zły stan”. Ograniczenia takie mają podobny charakter do wskazanych już ograniczeń ze względu na zły stan torów i rozjazdów. Są one częstokroć bardzo uciążliwe, a jako punktowe ich usunięcie powinno być traktowane priorytetowo